(MA 3)براہوئی افسانہ نگاری

 براہوئی افسانہ نا فنی جاچ

دھنکہ ای مہالو نا لیکچر ٹی پاریٹ کہ براہوئی ادب داسکان تنقیدی دنیا غان ولد اف اندا خاتران ادب نا چائے ہرا صنف مرے اونا بابت اچو معلومداری اس رسینگپک ہرانا بنیاد آ اونا فنی بابت ہیت و گپ مننگ کے پاننگ کینہ کہ ننتون داسکان دھنو وڑ اس اف، دھنو معلومداری اس اف دھنو علم اس اف ہراڑان داپاننگ نا لائخ مرین کہ ہرا صنف فنی یا فکری بابت اخس ترقی کرینے تنقید آن مر مننگ نا وجہ غان داسکان ادبی فن پارہ غاتا بابت جوانی ٹی اچ پاننگ مفک داخاتران اخس کہ ادبی فنی تقاضہ یا ضرورت آکو دا یورپ یعنی مغرب نا تروک اریر۔ ادب کن اصول و ضابطہ غاک کل انداکان جوڑ کننگانو چونکہ ننتون داسکان علمی او بندغ اف ہراک تینا مطالعہ نا کمک اٹ مغربی اصول و ضابطہ غان سرپند مروسر ولدا براہوئی ادبی فن پارہ غاتا فنی جائزہ ئے پیش کروسر۔

ای داکان مست نا لیکچرر ٹی اندا عرض کریٹ کہ اینو اسکان اخس کہ تنقید یا تحقیق نا پنٹ نوشت آک مونا بسونو اوفک تینا مون اریر ہرافتیان افسانہ نا فنی ضرورت آتے سرپند مننگ نا بجائ پین کنفیوزن ودی مریک۔ براہوئی افسانہ نا فنی بابت ہیت کین تو گڑا براہوئی نا اولیکا افسانہ مسافر آن بناہ مریک ہرا 1955 ٹی اولیکو وار مونا بس اوکان گڈ دا رسالہ، میگزین او اخبار تیٹی چھاپ شینک مرسہ مخلوق نا اسہ خاصو طبقہ سیٹی خواننگا او بازنگا افسانہ نوشتوک آتا تعلقداری اندا دنیا غان ارے ہراکہ اولیکو وار سیاسی شعور نا بیداری تے راج ٹی تالان کننگ اسور۔ یقینا دافتا مونان اردو افسانہ غاک گدرینگاسر او ولدا اندا مخلوق افسانہ نوشتہ کننگ ئے بناہ کرے پدان اندا صنف کتابی دروشم ٹی مونا بس دا دور نا افسانہ غاتے خواننگ آن دا معلوم مریک کہ اندا براہوئی افسانہ نگاراک بیرہ افسانہ نا فارم یعنی ہاٹی نا واقف اسور ولے افسانہ نا ہرافن اس ہرا ہنر و کاریگری اس اوڑان  خاس توجہ تتئور دا خاتران ہم دا ہیت سمج ٹی بریک کہ ادب نا فکر مرے یا فن دادے سرپند مننگ کن بھلو مطالعہ سینا ضرورت مریک دھن اف کہ افسانہ نا جاگس فن ئے سرسری خواناس تو دانا ہنر ئے ہیل کریس، نم دا ہیت آ غور کبو دنیا نا چائے امرو ہنر اس مرے بیدس خواری آن ہیل کننگ مفک اگہ ہرن تو انسان ئے تینا خیال آتا درشانی کن اسہ فارم اسینا ضرورت مریک ہرادے پدان و تینا کاریگری او کمال ٹی مونا اتیک پاننگ مریک کہ فن یا ہنر، ہرادے مطالعہ، آزموندہ، مشاہدہ او ریاضت آن ہیل کننگ مریک اندن ادب نا چائے کہ اخس صنف مریر او اوفتا ہنر پاننگک امو بندغ ہرا دا ہنرے اخس زیات سرپند مس اموخس جوان تینا خیال آتے زیبائی ٹی درشان کننگ کیک ہراڑان خواناکاتے چس بریک پاننگ کینہ کہ ہر بندغ تینا وئیل او گڑتی تیٹی انداخس آختہ مریک کہ اودے نا خیال آتے بننگ کن فرصت مفک یانا ہیت آتے بنک تیارکن مفک گڑا مخلوقے  امر تینا خیال، تصور او فکر آن  آگاہی تننگ مریک داڑے دا پاننگ کینہ کہ اندا خیال او تصورے اسہ اندونو زیبائو دروشم اسیٹی مونا اتنگے کہ ہرادے خواننگ آن چس او مزہ ہم برے او داڑان اسہ گچینو معلومداری ہم دوئی مننگ کے، اندا افسانہ نا فن ئے داٹی ہر عہد او وخت ٹی بدلی بریسہ کرینے اوڑکن جتا اصول آک جوڑ مسونو جتا منطق و فلسفہ غاک پیش کننگانو اینو نا دنیا ٹی قصہ یا کہانی نا بھلا فنکار کافکا ئے پاننگک۔ پارہ کہ "کافکا ئے خواننگ او پوہ مننگ آن بیدس جدید کہانی نا فن ہیل کننگ مفک اگہ کس کافکائے خوانتنے تو سمجہ او کہانی نا فن آن نا بلدے" کافکا اینو نا دنیا نا بھلا ناول نگار آتیٹی حساب مریک:"

پاننگ نا مطلب دا اینو اسکان براہوئی ٹی ہراکہانی نوشتوک کافکائے خوانائے او اودے سرپند مسونے اندا سوب آن پاننگ مریک کہ ننتون افسانہ نا فن نا ہرا تعلقداری ئے او ننا کامن سینس آن تعلق تخک انتس کہ نن نوشتہ کینہ، اندا پوہ مرینہ کہ افسانہ اندن نوشتہ مریک مہالو عرض کریٹ کہ علمی دنیا غان مر تمنگ نا سوب ان کہانی نا فن آن ہم بے خبر ارین اندا خاتران براہوئی افسانہ غاک بے مزہ و بے تام اریر ہرافتے خواننگ آن کاٹم خل اسیٹی تمک۔

ارٹمیکو ہراتم دنیا ٹی ساختیاتی تنقید مونا بس تو کہانی ئے سمجنگ او پوہ مننگ نا وڑک بدل مسور داسہ دنیا افسانہ ئے امو روایتی سرحال آتیان جتا کرے ہرا داکہ مست مروج اسور داسہ کہانی ئے سرپند مننگ کن ثقافتی کوڈز او کنونشنز نا ہیتاک مونا بسور ہراٹی خالصتا ادب نا جاچ ثقافتی بنیاد آ النگا تنقید نا دا قسم ادب کن پوسکنو کسر ملا او دانا فن ئے بدل کرے اگہ براہوئی ادب نا ساختیاتی جاچ النگے تو باز کم اندونو افسانہ بچنگ کرور بازی آن تو افسانہ غاتے اندا تنقیدی تھیوری کنیک دا خاتران کہ ای اخس براہوئی افسانہ مطالعہ کرینٹ اوفتا تعلقداری اچو بنیاد اسیا ننا ثقافتی کوڈز او کونشنزآتون تعقلداری اف وختسکہ ڈاکٹر تاج رئیسانی ئے براہوئی نا بھلا افسانہ نگار پاننگک تو دا ہم اندا تنقیدی تھیوری نا بنیاد آ ریجیکٹ مریک دا خاتران کہ دا خواجہ ننا ثقافتی زند آن اسل چپ اسہ پین دنیا سینا ہیتے کرینے۔

اندن عارف ضیاہ نا افسانہ غاتا تعلق پش اس ہم ثقافتی زندتون گنڈوک خننگپک۔ داڑے اسہ ہیت اس استا  بس کہ براہوئی افسانہ نگار آتا بازی آن تعلق شاری یا تمدنی زند او خاص کر کوئٹہ تون مسونے ہرانا سبب آن اوفک تینا راجی زند آن اسل نابلد مسونو ملٹی کلچرل راجی زند نا بشخس مننگ تون اوفک تینا ثقافت نا رنگ آتیان مر تمانو وختس کہ اسہ نوشتوک اس تینا مخلوق آن مر مریک گڑا او اونا سائیکی، تول و بش او زند و بود آن امر واقفیت تخک وختس کہ اسہ نوشتوک اسے تینا ثقافتی زند نا سماہ مفک گڑا ارا بنیاد آ پاننگ مریک کہ اوتینا راجی او ثقافتی زند نا درشانی ئے کننگ نا لائخی تخک اندا سوب آن براہوئی نا افسانہ نگاراک ہرافتیٹی عارف ضیاہ، ڈاکٹر تاج رئیسانی او وحید زہیرکوننگا نوشتوک آتا نوشت اسہ پین دنیا سینا رنگ ئے نشان ایتک۔

ا ننا افسانہ لس راجی زند ٹی خوانگپک او نہ کس دادے خواننگ آن اموچس ئے الیک اسٹ تو داٹی امو فنی لائخی اف ارٹمیکو خیال نا بنیاد آ ہم دا نزور او بنیاد اس تخک داکان بیدس دانا تعلقداری ننا راجی کوڈز او کونشنز تون ہم اف۔

گڈ سرٹی دا پاو کہ نن ادبی دنیا او خاص کر قصہ یا کہانی ٹی اسل پد تموک ان اونا سوب مطالعہ غان مری ئے پوسکنا علم آتیان بے خبری ئے تنقیدی تھیوری او اینو نا تنقیدی تھیوری تیان ناولدی ئے ہرانا وجہ غان دنیا ئے اسہ جوانو ادب اس نشان تننگ آن محروم ارین۔